Odlewnicy, kanony i … dudy. Próba rekonstrukcji instrumentarium i repertuaru wrocławskiego towarzystwa muzycznego „Schwägerei” (1781-1842)

Referat ma na celu ukazanie specyfiki instrumentarium w kontekście tradycji muzykowania cechowego czasów końca XVIII i I połowy XIX wieku na przykładzie działalności wrocławskiego towarzystwa muzycznego „Schwägerei”, założonego w 1781 roku z inicjatywy miejscowego ludwisarza Georga Benjamina Kriegera.  Pomimo, że dzieje tej formacji opisywano już w przyczynkach i artykułach (Ernst Scheyer, 1932 i Halina Okólska, 2017), a kolekcję rękopisów zgromadzonych przez towarzystwo i przechowywanych obecnie w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego skatalogowano w bazie RISM, szerokie spektrum repertuarowe i powiązane z nim zróżnicowane instrumentarium wciąż jest niemal nieznane nie tylko badaczom kultury muzycznej Śląska, lecz także ogólnie pojmowanego muzykowania miejskiego i cechowego wspomnianego czasu. Zrzeszeni w towarzystwie odlewnicy, gromadzący się regularnie przez kilkadziesiąt lat w specjalnie wybudowanej hali służącej koncertom i mniej formalnym spotkaniom, nie tylko lubowali się w modnych ówcześnie kompozycjach orkiestrowych (m.in. symfonie W.A. Mozarta, J. Haydna czy C. Dittersa von Dittersdorfa), wokalnych czy wokalno-instrumentalnych z repertuaru europejskiego. Zachowane muzykalia dokumentują m.in. tradycję wykonywania pieśni biesiadnych, kanonów czy choćby muzyki janczarskiej, a także licznych utworów okolicznościowych i rozrywkowych, komponowanych przez lokalnych artystów (m.in. Joseph Ignaz Schnabel, Friedrich Wilhelm Berner, David Tobias Knoll czy Johann Rabin). Instrumenty zajmowały szczególne miejsce w działalności towarzystwa: stanowiły istotny element tak w warstwie wykonawczej, jak i kulturowej (m.in. gromadzono pisma teoretyczne, nowe instrumenty „witano” niekiedy specjalnymi kompozycjami, urządzano konkursy w grze na niektórych instrumentach, a ich wizerunki często zdobiły oficjalne wydawnictwa). Istotnym bezpośrednim efektem funkcjonowania towarzystwa muzycznego „Schwägerei” była bogata kolekcja instrumentów, jaką przekazano w 1905 roku do Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności, gdzie została opisana i skatalogowana. Po zniszczeniu muzeum w 1945 r. i rozproszeniu kolekcji, jedynie kilka egzemplarzy pozostało w Muzeum Miejskim we Wrocławiu, los pozostałych instrumentów jest w większości nieznany. W tym kontekście zwrócenie uwagi na znany instrumentologom katalog autorstwa Petera Epsteina i Ernsta Scheyera, zawierający m.in. instrumenty  „Schwägerei”, może pomóc w ewentualnej identyfikacji instrumentów wciąż odnajdywanych na terenie kraju i za granicą.

Agnieszka Drożdżewska, teoretyk muzyki, śpiewaczka. W 2010 r. obroniła na Uniwersytecie Wrocławskim pracę doktorską z zakresu muzykologii pt. Życie muzyczne na Uniwersytecie Wrocławskim w XIX i I połowie XX wieku. Edukacja muzyczna. Działalność naukowa. Ruch koncertowy, wydaną w 2012 r. w serii „Musicologica Wratislaviensia”. Za tę książkę autorka otrzymała dwie prestiżowe nagrody – „Leopoldina 2012” przyznawaną przez Polsko-Niemieckie Towarzystwo Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Nagrodę im. Ks. Prof. Hieronima Feichta 2012 (ex aequo) przyznawaną przez Sekcję Muzykologów ZKP. W 2010 r. za pracę artystyczną i organizacyjną została wyróżniona Medalem Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2010 r. zatrudniona na stanowisku adiunkta w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie obecnie pełni funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Dydaktycznych. Badania naukowe prowadzi w ramach prac Zakładu Muzykologii Historycznej IMuz UWr. Brała udział w międzynarodowych i ogólnopolskich konferencjach naukowych (Wrocław, Kraków, Poznań, Praga, Opole-Nysa, Częstochowa-Jasna Góra i in.). Publikuje artykuły w periodykach fachowych, księgach konferencyjnych i zeszytach naukowych. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje głównie wokół życia muzycznego na Śląsku w zakresie: edukacji muzycznej i muzykologii, życia koncertowego i teatralnego, budownictwa organów oraz lokalnej twórczości, którą prezentuje zarówno od strony naukowej, jak i artystycznej (jako śpiewaczka dokonała m.in. prawykonań kompozycji Johanna Martina Prandla, Johanna Georga Clementa, Józefa Elsnera, które zarejestrowano na płytach CD oraz prawykonań koncertowych pieśni autorstwa Juliusa Schäffera, Emila Bohna i Fritza Koschinsky’ego). Szczególnie interesuje się muzyką wokalną, a zwłaszcza gatunkami muzyki scenicznej XVIII i I poł. XIX wieku oraz kontrafakturami tego repertuaru, odnajdowanymi licznie w kolekcjach muzycznych, szczególnie klasztornych. Od 2011 r. współpracuje z centralą RISM we Frankfurcie nad Menem w zakresie katalogowania kolekcji muzycznych ze Śląska przechowywanych w Opolu i Dreźnie. Obecnie przygotowuje monografię i katalog kolekcji muzykaliów dawnej biblioteki zamkowej w Oleśnicy oraz rozprawę habilitacyjną poświęconą muzyce w teatrach na Śląsku w II poł. XVIII w i początkach XIX wieku.