Program 2019 – III Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna „Retrospekcja”
III Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna skupi się wokół zagadnień związanych z przeszłością, takich jak: przywracanie, odtwarzanie, odzyskiwanie, badanie zmian zachodzących w budowie instrumentów i praktyce wykonawczej. W obszarze tematycznym Konferencji mieszczą się także m.in. badania nad zaginionymi lub zniszczonymi dobrami kultury muzycznej oraz podejmowane próby ich odzyskania lub zastąpienia braków. Stałym punktem Konferencji jest prezentacja zawartości państwowych i prywatnych kolekcji instrumentów muzycznych.
Instrumenty muzyczne zmieniają się w czasie i przestrzeni. Jest to bardziej oczywiste w odniesieniu do instrumentów profesjonalnych, związanych z tradycją klasyczną, natomiast mniej oczywiste w odniesieniu do instrumentów ludowych. Te ostatnie podlegały jednak także modyfikacjom spowodowanym poszukiwaniem lepszych możliwości dźwiękowych, przemijającymi modami, nowymi materiałami, rozwojem cywilizacyjnym, naukowym i technologicznym. Zmiany kulturowe, cywilizacyjne, a nawet polityczne mogły powodować także zmiany samej praktyki instrumentalnej.
Obecnie w procesie budowy i gry na instrumentach obserwujemy dwie przeciwstawne tendencje: progresywną i retrospektywną. Pierwsza przejawia się w innowacjach, instrumentach nowych i udoskonalaniu starych. Druga zwraca się ku instrumentom historycznym. Perspektywa retrospektywna wyraża tęsknotę za minionymi czasami, inspiruje do odtwarzania dawnych stylów wykonawczych, gry na zabytkowych instrumentach i ich kopiach. Powrót do przeszłości możliwy jest jednak często kosztem mniejszej doskonałości techniczniej. Tendencja ta obecna jest także w muzyce ludowej.
III Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna skupi się wokół zagadnień związanych z przeszłością, takich jak: przywracanie, odtwarzanie, odzyskiwanie, badanie zmian zachodzących w budowie instrumentów i praktyce wykonawczej. W obszarze tematycznym Konferencji mieszczą się także m.in. badania nad zaginionymi lub zniszczonymi dobrami kultury muzycznej oraz podejmowane próby ich odzyskania lub zastąpienia braków. Stałym punktem Konferencji jest prezentacja zawartości państwowych i prywatnych kolekcji instrumentów muzycznych.
Proponowane zagadnienia referatów: przywracanie zapomnianych, zmarginalizowanych i odrzuconych instrumentów do praktyki muzycznej, powrót do brzmień przeszłości, badanie zmian zachodzących w budowie instrumentów, zagadnienia wykonawcze dawnej praktyki muzycznej, historia wytwórni instrumentów, edukacja w zakresie gry na instrumentach tradycyjnych, restytucja dóbr kultury muzycznej, badania historyczno-muzykologiczne w zakresie instrumentologii, badanie audiosfery przeszłości, terminologia instrumentologiczna, ikonografia muzyczna.
Podczas Konferencji odbędą się koncerty na instrumentach historycznych i ludowych.
Organizatorzy III Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej:
Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy
Partner:
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Rada naukowa:
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel, muzykolog, instrumentolog
Prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski, etnomuzykolog, kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Komitet organizacyjny:
Agata Mierzejewska-Ficek, muzykolog, inicjatorka Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej, kurator projektu www.instrumenty.edu.pl
Joanna Gul, teoretyk muzyki, instrumentolog, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego i Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego
Andrzej Gawroński, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy
Miejsce Konferencji:
Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku, ul. Bydgoska 9, 86-070 Dąbrowa Chełmińska
Siedziba Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego
Zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu Miasta Bydgoszczy
Dofinansowano z budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego
PROGRAM
3. Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna
Pałac Ostromecko, 16-18 września 2019
Restrospekcja
PONIEDZIAŁEK 16.09.2019
13.00-13.30
Otwarcie Konferencji, powitanie gości
Marzena Matowska, Dyrektor Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy
Andrzej Gawroński, Kierownik Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel, Rada naukowa Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej
Prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Rada naukowa Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej
Joanna Gul, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Komitet organizacyjny Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej
Agata Mierzejewska-Ficek, Komitet organizacyjny Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej
13.30-14.00
Wykład inauguracyjny
Prof. dr hab. Zbigniew Jerzy Przerembski
Kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Tendencje retrospektywne w budowie ludowych instrumentów muzycznych
14.00-14.30
Terminologia
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel
Współczesna terminologia instrumentologiczna
14.30-15.15
Zagadnienia prawne
Dominika Stopczańska
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
Majda Strzyżewska Kancelaria Adwokacka sp. p.
Jagoda Strzyżewska
Majda Strzyżewska Kancelaria Adwokacka sp. p.
Prawna ochrona instrumentów muzycznych w Polsce
15.15-15.30
Przerwa kawowa
15.30-16.00
Klawesyny
Zuzanna Budziarek
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Współczesne i dawne techniki budowy klawesynów – zestawienie i analiza fotorelacji z warsztatu aktywnego budowniczego oraz egzemplarzy muzealnych
16.00-16.30
Dr hab. Ewa Mrowca
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Katedra Klawesynu i Muzyki Dawnej
Wanda Landowska i Jej klawesyn
16.30-17.00
Dudy
Dariusz Kubicki
COPERNICUS BAGPIPES, astronom, akordeonista, kompozytor
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Chcesz grać na kobzie? Kup dudy! Prezentacja dud z różnych regionów Europy
17.00-18.00
Obiadokolacja
18.00-18.45
Wernisaż wystawy
Joanna Gul, Agata Mierzejewska-Ficek
Co grano na ostromeckich fortepianach? Repertuar dziewiętnastowiecznych salonów i dwudziestowiecznych parkietów na wystawie nut ze zbioru Andrzeja Dorędy, wieloletniego współpracownika Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Szwalbego w Ostromecku
19.00
Pałac Stary
Koncert pod patronatem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Promocja płyty Hommage à Maria Szymanowska
Maria Gabryś-Heyke
Fortepian: Johann Friedrich Marty, Królewiec ok. 1810-1820, z Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku, odrestaurowany w pracowni Andrzeja Włodarczyka
Program: Maria Szymanowska: Polonez f-moll, Polonez C-dur, Nokturn B-dur, Nokturn As-dur „Murmure”, Kontredans As-dur, Menuet E-dur, Walc Es-dur, Walc A-dur; M.K.Ogiński: Polonez C-dur, Tempo di Menuetto a-moll; L.v.Beethoven: Klavierstuck B-dur WoO 60 „Dla Marii Szymanowskiej”; K.Kurpiński: *** z Albumu Marii Szymanowskiej; F.X.Mozart: Polonez c-moll, Polonez a-moll; W.A.Mozart: Rondo alla turca z Sonaty A-dur KV 331
WTOREK 17.09.2019
8.00-9.00
Śniadanie
9.00-9.30
Fortepiany
Maciej Szarafiński
Konserwator, rzeczoznawca historycznych fortepianów, fortepianmistrz Sposoby opowiadania historii fortepianu
9.30-10.00
Janusz Starzyk
Stroiciel fortepianów i pianin
Strój mezotoniczny i nierównomiernie temperowany w praktyce
10.00-10.30
Andrzej Włodarczyk
Technik budowy fortepianów, etyk
Prace konserwatorskie przy fortepianie F.J. Marty, Królewiec ok. 1810-1820 r.
10.30-11.00
Joanna Gul
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Nieznany fortepian z Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu
11.00-11.30
Michał Bruliński
Uniwersytet Warszawski / Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
Fortepian w retrospektywnym duecie polskiego oświecenia: utopijna trampolina czy melancholijny artefakt?
11.30-11.45
Przerwa kawowa
11.45-12.15
Organy
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel
Działalność i dorobek naukowy prof. Jerzego Gołosa
12.15-12.45
Dr Andrzej Prasał
Katedra Muzykologii Uniwersytetu Opolskiego
Nowy ideał organów – Orgelbewegung na ziemi kłodzkiej
13.00-14.00
Obiad
14.00-14.30
Lutnictwo
Dr Jacek Steczkowski
Kopie i fałszerstwa w lutnictwie artystycznym
14.30-15.30
Prof. Honorata Stalmierska
Akademia Muzyczna im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu
Jan Bartoś
Lutnik
Atrybucja skrzypiec będących w posiadaniu Musée de la Musique Cité de la Musique – Philharmonie de Paris, jako instrumentu należącego do polskiej szkoły lutniczej XVII i XVIII w.
15.30-15.45
Przerwa kawowa
15.45-16.30
Karl K. Koch (Karol Kamil Koć)
Gitarzysta i konserwator dzieł sztuki, uczeń M° Lorenzo Frignaniego
Jak brzmiały instrumenty dawne? Gitara romantyczna na Półwyspie Apenińskim w XIX w. Kopia lutnicza jako sposób zachowania i upowszechnienia znajomości brzmienia
16.30-17.15
Promocja Słownika lutników
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel
Słownik lutników działających na historycznych i obecnych ziemiach polskich oraz lutników polskich działających za granicą do 1950 roku, wydanie II, Miejske Centrum Kultury, Bydgoszcz 2019
17.15-17.45
Klawesyny post scriptum
Monika Stachowiak
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Klawesyn z 1983 roku wybudowany przez Alana Gotto jako przykład kopii instrumentu flamandzkiego
18.00-19.00
Kolacja
19.00
Pałac Nowy
Koncert pod patronatem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Ottorino Respighi, Sonata h-moll na skrzypce i fortepian
Michał Szałach, skrzypce
Justyna Jażdżyk, fortepian: Bechstein, XIX w.
ŚRODA 18.09.2019
8.00-9.00
Śniadanie
9.00-9.30
Etnomuzykologia
Prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski
Kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Z badań instrumentologicznych Alojzego Kopoczka
9.30-10.00
Przemysław Ficek
Muzyk, Budowniczy tradycyjnych instrumentów beskidzkich
Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach
Retrospektywne spojrzenie na problemy pożycia w świetle współczesnego budownictwa ludowych instrumentów dętych: dostrajacz małżeński
10.00-10.30
Dr Magdalena Kwiecińska
Dział Etnograficzny Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
Ludowe instrumenty najsłynniejszych muzykantów góralskich w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Historie obiektów i historie ludzi
10.30-11.00
Stanisław Nogaj
Lira korbowa – instrument „dziadowski” czy nowoczesny? Innowacje w budowie, kierunki rozwoju oraz współczesne wykorzystanie
11.00-11.15
Przerwa kawowa
11.15-11.45
Archeomuzykologia
Dr hab. Anna Gruszczyńska-Ziółkowska, prof. UW
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Zagadnienie horyzontu pejzażu dźwiękowego w świetle zabytków archeologicznych
11.45-12.15
Dr inż. Ireneusz Czajka
Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Poszukiwanie brzmienia przeszłości
12.15-12.45
Katarzyna Tatoń
Uczestnik Projektu NPRH MNiSW realizowanego w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Zapomniane dźwięki z gliny: grzechotki archeologiczne
12.45-13.15
Maciej Rychły
Muzyk, psycholog, współzałożyciel Kwartetu Jorgi
Instrumenty wykopaliskowe jako podstawa dla ustalania diachronii systemu muzycznego
13.15-14.00
Obiad
14.00-14.45
Ikonografia muzyczna
Dr Agnieszka Drożdżewska
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Anna Maja Michalska
Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Wyobrażenia instrumentów muzycznych w XVII- i XVIII-wiecznych sztambuchach ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu
14.45-15.15
Instrumenty dęte
Ewa Hauptman-Fischer
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Gabinet Zbiorów Muzycznych
Obój miłosny i inne instrumenty cystersów w Lubiążu w pierwszych dekadach XVIII wieku. Próba rekonstrukcji składu zespołu na podstawie zachowanych rękopisów muzycznych
15.15-15.45
Maciej Kierzkowski
The Open University, Wielka Brytania
„Tromby zwane Bugla”, czyli instrumenty dęte blaszane w składach polskich orkiestr wojskowych Królestwa Polskiego Kongresowego
15.45-16.00
Przerwa kawowa
16.00-16.30
Tomasz Grochalski
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Propozycja systematyzacji typów konstrukcji XIX-wiecznych waltorni wentylowych
16.30-17.00
Michał Maślak
Saksofonista
Narodziny Saksofonu i jego rozwój na przełomie XIX i XX wieku
17.00-17.30
Socjomuzykologia
Dr Ziemowit Socha
Instytut Badań Edukacyjnych
Instrumenty muzyczne a internet rzeczy. Wyzwania dla socjomuzykologii
GRAFIKA towarzysząca III OKI
Zdjęcie i projekt plakatu: Waldemar Kielichowski
Instrument: suka, Andrzej Kuczkowski, Warszawa 1992, własność Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, MS/1234
