Program 2018 – II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna „Konstrukcja – Rekonstrukcja – Destrukcja”
Wokół zagadnień konstrukcji, rekonstrukcji i destrukcji instrumentarium muzycznego skupią się obrady II Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej. Problemy te dotyczą szeregu dyscyplin muzycznych, jak lutnictwo, fortepianmistrzostwo, budownictwo instrumentów tradycyjnych, jak również niemuzycznych, jak muzealnictwo, kulturoznawstwo czy archeologia. Paliatywem wobec destrukcji jest zasada „po pierwsze nie szkodzić”, z którą zmagają się także konserwatorzy zabytków, kuratorzy, oraz osoby decydujące o wyposażeniu sal ekspozycyjnych i magazynów.
Wokół zagadnień konstrukcji, rekonstrukcji i destrukcji instrumentarium muzycznego skupią się obrady II Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej, organizowanej w dniach 16-18 września 2018r. przez Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego i Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, w siedzibie Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku. Współorganizatorem Konferencji jest Wydział Instrumentalny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.
Problemy konstrukcji, rekonstrukcji i destrukcji instrumentów muzycznych dotyczą szeregu dyscyplin muzycznych, jak lutnictwo, fortepianmistrzostwo, budownictwo instrumentów tradycyjnych, jak również niemuzycznych, jak muzealnictwo, kulturoznawstwo czy archeologia. Paliatywem wobec destrukcji jest zasada po pierwsze nie szkodzić, z którą zmagają się także konserwatorzy zabytków, kuratorzy, oraz osoby decydujące o wyposażeniu sal ekspozycyjnych i magazynów. Dostępność obiektów (muzealnych) do gry oraz potrzeba ich restauracji, w czasach otwierania się instytucji na nowe trendy i próby przeformułowania ich celów, staje się ponownie pytaniem otwartym, na gruncie którego wyrasta także zagadnienie zasadności dokonywanych renowacji.
Temat rekonstrukcji jest istotny także dla sfery instrumentów tradycyjnych, począwszy od wykopalisk, poprzez ikonografię, po współczesne próby interpretacji wizerunków instrumentów muzycznych z przeszłości (dokonywane często przez amatorów) oraz różnorodne innowacje. Ważnym punktem rozważań jest też rekonstrukcja samej tradycji muzycznej oraz dawnego wykonawstwa i metod odtwarzania audiosfery przeszłości. Zasygnalizowany zostanie także temat współcześnie tworzonych eksperymentalnych instrumentów akustycznych.
II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna oprócz części poświęconej standardowym referatom, odpowie na powstałą w minionym roku potrzebę dyskusji, silnie akcentowaną w korespondencji z uczestnikami zeszłorocznej edycji. Panele dyskusyjne poprzedzone będą wprowadzeniami ekspertów. Po integracji, jaką stanowiła I Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna, w tym roku serdecznie zapraszamy Państwa do wzięcia udziału w jakże istotnej dla całego środowiska instrumentologicznego wymianie doświadczeń i myśli także w formie bardziej swobodnej rozmowy.
W panelach dyskusyjnych podjęte zostaną następujące tematy: konstrukcja, rekonstrukcja i destrukcja instrumentów muzycznych w Polsce, mało znane polskie kolekcje instrumentów, muzea i kolekcje instrumentów oraz instrumentologia za granicą, budowa instrumentów tradycyjnych, archeologia muzyczna, współpraca interdyscyplinarna, współpraca z placówkami zagranicznymi.
Podczas Konferencji odbędą się koncerty na instrumentach historycznych, ludowych oraz eksperymentalnych.
Organizatorzy:
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy
Współorganizator:
Wydział Instrumentalny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy
Rada naukowa:
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel, muzykolog, instrumentolog
Prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski, etnomuzykolog, kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Komitet organizacyjny:
Agata Mierzejewska-Ficek, muzykolog, inicjatorka Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej, kurator projektu www.instrumenty.edu.pl
Joanna Gul, teoretyk muzyki, instrumentolog, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego i Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego
Andrzej Gawroński, kierownik Pracowni Pałacowej w Zespole Pałacowo-Parkowym w Ostromecku
Miejsce Konferencji:
Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku, ul. Bydgoska 9, 86-070 Dąbrowa Chełmińska
Siedziba Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego
PROGRAM
II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna
Pałac Ostromecko, 16-18 września 2018 r.
Konstrukcja – Rekonstrukcja – Destrukcja
NIEDZIELA, 16 WRZEŚNIA
13.00
Powitanie
Marzena Matowska, Dyrektor Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy
Andrzej Gawroński, Kierownik Pracowni Pałacowej w Zespole Pałacowo-Parkowym w Ostromecku
Promocja książki Krystyny Starczak-Kozłowskiej „Życie na przełomie” (Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, Bydgoszcz 2018) o Andrzeju Szwalbem, z udziałem Autorki
Wykłady inauguracyjne
14.00-14.20
Prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel
„Chopin historycznie poinformowany”
14.20-14.40
Prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski
Kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Problematyka innowacji w budowie ludowych instrumentów muzycznych
14.40-15.00
Dr Stanisław Marduła, prof. oświaty, lutnik
Dr inż. Alicja Hołoga-Marduła, lutnik, wicedyrektor Zespołu Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem
Forma plastyczna instrumentów w kontekście wymagań ergonomicznych i akustycznych
15.00-15.20
Marek Pielaszek
Prezes Związku Polskich Artystów Lutników
Podstawowe zasady dotyczące konserwacji oryginalnych mistrzowskich instrumentów lutniczych
Sesja I
15.20-15.40
Jacek Wesołowski, lutnik
Rekonstrukcja wiolonczel: od renesansowego basse de violon, przez cello piccolo, po późnobarokową wiolonczelę koncertową oraz ich różnice z tradycyjną współczesną wiolonczelą
15.40-16.00
Katarzyna Zedel
Karolina Anna Pawłowska
Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu
Konserwacja obiektów muzealnych w MLIM w Szydłowcu – zakres, problematyka, efekty
16.00-16.20
Andrzej Włodarczyk
Technik budowy fortepianów, restaurator instrumentów historycznych, etyk
Renowacja obiektów z Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku – fortepian Zygmunta Noskowskiego Krall&Seidler Warszawa ok. 1890, Johann Friedrich Marty Królewiec ok. 1810-20
16.20-16.40
Tomasz Grochalski
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Historycznie informowane budownictwo i restauracja instrumentów dętych blaszanych
16.40-17.00
Magdalena Szmida-Półbratek, Muzeum Miejskie Wrocławia
Joanna Gul, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Prezentacja portalu „Batuty w zbiorach polskich” – www.batuty.instrumenty.edu.pl
Wystawa batut ze zbiorów Jana Stanisława Witkiewicza (16-18 września)
17.00-18.30
Dyskusja
W dyskusji udział wezmą prof. Stanisław Marduła, dr inż. Alicja Hołoga-Marduła, dr Olga Siejna-Bernady
18:30-19:30
Przerwa (kolacja)
19.30
Koncert instrumentów eksperymentalnych, Pałac Stary
Małe instrumenty: Paweł Romańczuk, Tomasz Orszulak
PONIEDZIAŁEK, 17 WRZEŚNIA
Sesja II
9.00-9.20
Sławomir Zubrzycki, pianista, klawiolinista
Od pomysłu Leonarda da Vinci do fortepianu smyczkowego
9.20-9.40
Maciej Szarafiński
Konserwator, rzeczoznawca historycznych fortepianów, fortepianmistrz
Muzeum Instrumentów Muzycznych, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu
Konstrukcja fortepianowych mechanizmów „tangentowych”
9.40-10.00
Janusz Starzyk, stroiciel fortepianów
Fizyka drgań strun i wpływ budowy fortepianu na powszechną akceptację stroju równomiernie temperowanego
10.00-10.20
Dr hab. Ewa Mrowca
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, Katedra Klawesynu i Muzyki Dawnej
Ottavino Gabrielli d’Estrées ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie
10.20-10.40
Monika Stachowiak
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Flamandzkie budownictwo klawiszowych instrumentów szarpanych na przykładzie kolekcji Muziekinstrumentenmuseum w Brukseli
10.40-11.00
Zuzanna Budziarek
Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Renowacja zniszczonego przez zalanie klawesynu wybudowanego przez Antonio Martiniego z Ravenny w 2008 roku
11.00-11.20
Michał Bruliński
Kolegium Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego
Performatywna destrukcja fortepianów: studium wybranych przypadków
11.20-11.40
Dr Sławomir Wieczorek
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Destrukcja instrumentów muzycznych. Breslauerskie/wrocławskie mikrohistorie
11.40-12.00
Dariusz Marciniszyn
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Czy warto uciekać przed dziewiętnastowiecznym fortepianem, czyli jak Zimerman dokonał kuriozalnej dekonstrukcji dzieł Schuberta
12.00-13.00
Dyskusja
W dyskusji udział weźmie prof. dr hab. Urszula Bartkiewicz, kierownik Katedry Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
13.00-14.00
Przerwa (obiad)
Sesja III
14.00-14.20
Dr hab. Anna Gruszczyńska-Ziółkowska, prof. UW
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Rekonstrukcja i re-konstrukcja archeologicznych instrumentów muzycznych
14.20-14.40
Dr inż. Ireneusz Czajka, mgr inż. Dawid Romik
Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Rekonstrukcja ale jaka? Omówienie istotnych niedomagań obecnych rekonstrukcji fizycznych w oparciu o rekonstrukcje numeryczne
14.40-15.00
Katarzyna Tatoń
Uczestnik Projektu NPRH MNiSW realizowanego w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Metody rekonstrukcji i ich wpływ na cechy dźwięku glinianych grzechotek archeologicznych
15.00-15.20
Anna Rudawska
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Znaczenie danych źródłowych dla (re)konstrukcji archeologicznego instrumentu muzycznego
15.20-15.40
Aleksandra Gruda
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Braciszek fletów Christiana IV? Wstępna identyfikacja zabytku z Muzeum Śląska Cieszyńskiego
15.40-16.00
Mgr inż. arch. Marta Pakowska
Katedra Historii Architektury, Sztuki i Techniki Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej
Rekonstrukcja fletu cieszyńskiego z ciosu mamuta
16.00-16.20
Daniel Adamczyk
Absolwent Inżynierii Akustycznej Akademii Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Krakowie
Modelowanie sprzężenia pola akustycznego i pola przepływu na przykładzie fletu ze zbiorów Muzeum Śląska Cieszyńskiego
16.20-16.40
Natalia Arciszewska
Funkcje litofonów nigeryjskich jako odniesienie i propozycja interpretacji funkcji litofonów sudańskich
17.00-18.30
Dyskusja
18.30-19.30
Przerwa (kolacja)
19.30
Koncert w 200. rocznicę powstania Sonaty Hammerklavier Ludwiga van Beethovena
Ad. dr Mariusz Klimsiak, fortepian
Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
W programie: Ludwig van Beethoven, Sonata B-dur op. 106 „Hammerklavier”
Fortepian: Broadwood z 1846 r. z kolekcji Andrzeja Włodarczyka
21.00
Pałac Stary
Andrzej Doręda
Opiekun Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego, stroiciel
Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego – dzieje najnowsze?
Koncert Pieśni Zygmunta Noskowskiego, promocja płyty
Wojciech Dyngosz, baryton
Monika Litwin-Dyngosz, mezzosopran
Justyna Jakubowska, fortepian
Fortepian Zygmunta Noskowskiego: Krall&Seidler z 1890 roku z Kolekcji im. A. Szwalbego
WTOREK, 18 WRZEŚNIA
Sesja IV
9.00-9.20
Dominika Stopczańska
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
Czy można zidentyfikować instrument bez instrumentu? Kilka słów o „violach” w XVII wieku
9.20-9.40
Katarzyna Szyszka
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Izba Telemanna w Pszczynie – rekonstrukcja XVIII-wiecznej rzeczywistości czy upodobań kompozytora?
9.40-10.00
Malwina Kołt
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
Zdobienia mieszczańskiego salonu muzycznego na przykładzie gdańskiego domu Uphagenów – obraz rzeczywisty, standardowy (wzorniki) czy twór artystyczny?
10.00-10.20
Ludmiła Sawicka
Ocalone i zaginione instrumenty z kościoła parafialnego pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP i św. Jakuba Starszego w Kamieńcu Ząbkowickim
10.20-10.40
Dr Agnieszka Drożdżewska
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Odlewnicy, kanony i … dudy. Próba rekonstrukcji instrumentarium i repertuaru wrocławskiego towarzystwa muzycznego „Schwägerei” (1781-1842)
10.40-11.00
Mark Kudriashov
Ligularion – prezentacja autorskiego instrumentu
11.00-12.00
Liubomyr Kushlyk, etnomuzykolog, kolekcjoner (Lwów)
Prezentacja ukraińskich instrumentów muzycznych z własnej kolekcji
12.00-12.20
Tomasz Pielak
Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku
Prezentacja wybranych instrumentów z kolekcji Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku
12.20-13.00
Dyskusja
13.00-14.00
Przerwa (obiad)
Sesja V
14.00-14.20
Dr Maria Szymańska-Ilnata
Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, Dział Naukowo-Wystawienniczy
Instrumenty muzyczne w kulturze minangkabau (Sumatra Zachodnia)
14.20-14.40
Marta Opryszak
Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Kolekcja instrumentów muzycznych w prywatnym muzeum Wojciecha Jachimowicza we dworze w Szybie
14.40-15.00
Anna Ratajczak-Krajka
Muzeum Narodowe w Gdańsku, Oddział Etnografii
Kolekcja instrumentów ludowych Oddziału Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku
15.00-15.20
Rafał Miśta
Instytut Studiów Społecznych, Uniwersytet Warszawski
Basy i basiści w archiwach Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk
15.20-15.40
Gabriela Gacek
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
W poszukiwaniu tradycyjnego składu instrumentalnego kapeli kliszczackiej – współczesne (re)konstrukcje
16.00-17.00
Koncert tradycyjnych instrumentów Beskidu Żywieckiego
Kapela Przemysława Ficka i Marcina Blachury
17.00-18.30
Dyskusja z udziałem Marcina Blachury i Przemysława Ficka – wykładowcy gry na dudach i instrumentach pasterskich Studiów podyplomowych w zakresie muzyki tradycyjnej, otwieranych w roku akademickim 2018/2019 przez Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach
18:30-19.30
Przerwa (kolacja)
19:30
Koncert na zakończenie Konferencji
Dr Justyna Jażdżyk, fortepian
Wydział Edukacji Muzycznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Michał Maślak, saksofon
W programie: Cesar Franck, Sonata A-dur na skrzypce z fortepianem w transkrypcji na saksofon z fortepianem
