Dudy. Metamorfozy instrumentu w odrodzonej Polsce – prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski

Książka Zbigniewa Jerzego Przerembskiego „Dudy. Metamorfozy instrumentu w odrodzonej Polsce — od tradycji do folkloryzmu” jest poświęcona instrumentowi muzycznemu, którego znaczenie w kulturze polskiej (ale i europejskiej) trudno przecenić. W Europie grano już na nim bowiem co najmniej 2000 lat temu. W czasach staropolskich był głównym składnikiem niepisanego, a więc poznawanego w bezpośrednim przekazie międzypokoleniowym, nurtu kultury muzycznej. Najdawniejszych dziejów tego instrumentu dotyczyły wcześniej wydane tomy: „Dudy. Dzieje instrumentu w kulturze staropolskiej”, Warszawa 2006 (okres między średniowieczem a schyłkiem I Rzeczypospolitej) oraz „Dudy. Instrument mało znany polskim ludoznawcom”, Warszawa 2007 (czas od końca XVIII wieku po pierwszą wojnę światową). W tomie „Dudy. Metamorfozy instrumentu w odrodzonej Polsce…” ukazane zostały dudy i grający na nich muzycy w okresie od dwudziestolecia międzywojennego do początków XXI stulecia, uwzględniając zakres terytorialny państwa przed i po drugiej wojnie światowej. W tym czasie tradycyjna praktyka dudziarska stopniowo się zmniejszała, ograniczała zakres kulturowy, społeczny i terytorialny. Po pierwszej wojnie światowej, podobnie jak w XIX wieku, dudziarze byli aktywni już prawie wyłącznie w obrębie kultury ludowej. Z innych środowisk, w których niekiedy jeszcze działali, trzeba wymienić przede wszystkim wojsko, czasem też dwory, kościoły czy przestrzeń miejską. Już w ostatnich dekadach XX stulecia muzyka dudziarska stawała się w coraz większym stopniu elitarnym rodzajem twórczości. Grali ją, a także słuchali jej przede wszystkim miłośnicy tradycyjnej muzyki i kultury, niezależnie od regionu, z którego pochodzili i w którym mieszkali. Trzeba podkreślić, że sztuka dudziarska pielęgnowana jest zwłaszcza tam, gdzie była popularyzowana i gdzie stworzono warunki do kształcenia jej adeptów. [źródło]

Zbigniew Jerzy Przerembski, prof. dr hab., kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Specjalizuje się w badaniu muzyki ludowej i dziejów muzyki tradycyjnej w Polsce i Europie, w tym zagadnień analizy i klasyfikacji, stylów, gatunków i form, instrumentów, praktyki wykonawczej. Jest autorem książek: Style i formy melodyczne polskich pieśni ludowych (1994), Dudy. Dzieje instrumentu w kulturze staropolskiej (2006), Dudy. Instrument mało znany polskim ludoznawcom (2007), Dudy. Metamorfozy instrumentu w odrodzonej Polsce – od tradycji do folkloryzmu (2020); pod jego redakcją ukazały się prace zbiorowe: Instrumenty muzyczne w tradycji ludowej i folkowej (2011), Rola orkiestr dętych w kulturze ludowej (2014), Etnomuzykologia na przełomie tysiącleci: historia, teoria, metodologia (2015), Taniec w kulturze (2017), Z badań nad twórczością literacką i artystyczną w górskich regionach Europy (2019). Opubli­kował około 200 tekstów naukowych i popularnonaukowych, zamieszczonych w specja­listycznych pracach zbiorowych, periodykach, encyklopediach muzycznych i powszechnych, pol­skich i zagranicznych.