Tradycyjne instrumenty Beskidu Żywieckiego – Rafał Bałaś, Przemysław Ficek
Celem wystąpienia jest zaprezentowanie tradycyjnych instrumentów górali beskidzkich. Omówione zostaną materiały, metody wytwarzania oraz technika gry na piszczałkach wielkopostnych, fujarkach sześciootworowych, dwojnicach, okarynach, gęślach, dudach żywieckich i gajdach.
Rafał Bałaś – ur. 1990, koordynator Fundacji Braci Golec, instruktor gry na basach, kontrabasie, instrumentach pasterskich i dudach; muzyk, nauczyciel, organizator z pasją. Od najmłodszych lat uczył się gry na instrumentach ludowych – piszczałkach, fujarkach, dudach, rogach. Jest kontrabasistą w zespołach “Skład Niearchaiczny” i “Besquidians”. Jako dudziarz współtworzy duet “DudySkrzypce”, grający archaiczną muzykę Beskidu Żywieckiego. Zajmuje się również budową instrumentów ludowych, w szczególności dud żywieckich. Organizator inicjatywy Czyste Beskidy. Biegacz górski i skialpinista.
Przemysław Ficek – multiinstrumentalista, budowniczy instrumentów ludowych, folklorysta; ur. 1981, Jeleśnia. Ukończył Wydział Architektury i Urbanistyki Politechniki Krakowskiej na podstawie pracy dyplomowej zatytułowanej Muzeum Folkloru Górali Żywieckich. Absolwent Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Żywcu w klasie instrumentów ludowych Czesława Węglarza. Praktykował u Feliksa Jankowskiego, Edwarda Byrtka, Zbigniewa Wałacha. Jest stypendystą Marszałka Województwa Śląskiego (2010), Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2017) oraz laureatem nagrody Marszałka Województwa Śląskiego dla młodych twórców (2015). Od wielu lat kształci młode pokolenie beskidzkich muzyków w grze na dudach, heligonkach i instrumentach pasterskich. Pełni funkcję jurora w konkursach kapel i instrumentalistów, konsultanta merytorycznego projektów i wydawnictw związanych z muzyką beskidzką. Piastuje stanowisko wiceprezesa Fundacji 9sił z Jeleśni, w ramach której od 2014 realizuje działania związane z kulturą tradycyjną: organizator m. in. warsztatów gry na dudach i skrzypcach z Edwardem i Władysławem Byrtkami (Szkoła Mistrzów Tradycji, IMIT 2015). Jest inicjatorem wpisania umiejętności gry na dudach żywieckich oraz sposobu ich wytwarzania na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego (wpis w 2017). Współorganizuje „Wakacje z dudami” – letnią szkołę tradycji Beskidu Żywieckiego (2018, 2019). W maju 2013 współorganizował i współprowadził koncert „Muzyka Źródeł: Beskid Żywiecki” w ramach XVI festiwalu „Nowa Tradycja”. Wystąpił w programach TVP „Dzika muzyka” oraz „Szlakiem Kolberga”. Współpracował z ROK w Bielsku-Białej przy wydaniu albumu-monografii Kapela Byrtków z Pewli Wielkiej (Kolberg 2014 – Promesa). Współtworzy kilka zespołów wykonujących muzykę tradycyjną i folkową: Kapela Ficka i Blachury http://ficekblachura.pl; Skład Niearchaiczny http://skladniearchaiczny.pl. Od maja 2016 roku razem z Rafałem Bałasiem organizuje „Potańcówki przy dudach”. Wielokrotny laureat krajowych i międzynarodowych konkursów i festiwali, m.in. FKiŚL w Kazimierzu Dolnym, FFZG w Zakopanem czy Sabałowych Bajań w Bukowinie Tatrzańskiej, zdobywca kilku Złotych Żywieckich Serc na FFGP w Żywcu oraz Złotych Gęśli na Festiwalu Folkowym Polskiego Radia „Nowa Tradycja” w 2017r. Jako budowniczy instrumentów został laureatem I nagrody w II Konkursie na Budowę Instrumentów Ludowych organizowanym przez ROK w Bielsku-Białej za dudy żywieckie (2012).
