Co grano na ostromeckich fortepianach? Repertuar dziewiętnastowiecznych salonów i dwudziestowiecznych parkietów na wystawie nut ze zbioru Andrzeja Dorędy

Autorki wystawy: Joanna Gul, Agata Mierzejewska-Ficek

Co grano na ostromeckich fortepianach? Repertuar dziewiętnastowiecznych salonów i dwudziestowiecznych parkietów na wystawie nut ze zbioru Andrzeja Dorędy, wieloletniego współpracownika Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Szwalbego w Ostromecku

Wystawa prezentuje wybór kilkudziesięciu nut ze zbioru śp. Andrzeja Dorędy, stroiciela, konserwatora i współpracownika Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. A. Szwalbego w Ostromecku, której przez długi czas był odpowiedzialnym i zasłużonym opiekunem. Nuty A. Dorędy reprezentują bogaty repertuar, grany na fortepianach w XIX i XX wieku na całym świecie w salonach i innych przestrzeniach życia towarzyskiego, począwszy od utworów czołowych romantyków, jak Chopin czy Schumann, przez twórczość polskich kompozytorów jak Zygmunt Noskowski (którego fortepian znajduje się w Kolekcji Zabytkowych Fortepianów w Ostromecku), popularne zwłaszcza w 1. połowie XX wieku lekkie piosenki taneczne w rytmie tang czy fokstrotów, aż po powojenne polskie pieśni i piosenki z towarzyszeniem fortepianu, związane np. z odbudową kraju czy 600-leciem Bydgoszczy. Zbiór nut A. Dorędy cechuje naturalna dla wydawnictw sprzed lat atrakcyjność wizualna, zwłaszcza okładek utworów rozrywkowych. Są one często przyciągającymi uwagę kompozycjami plastycznymi, projektowanymi nierzadko przez wybitnych artystów grafików, oddającymi ducha czasów, w których powstały – od dziewiętnastowiecznych subtelnych wzorów ozdabiających strony tytułowe utworów Schumanna czy Noskowskiego, przez kolorowe, tętniące życiem okładki kompozycji tanecznych z okresu przedwojennego, po oszczędne w wyrazie, ale ciekawie zakomponowane strony tytułowe pieśni i piosenek związanych z powojenną Polską. Jedną z inspiracji do podjęcia tematu wystawy było upamiętnienie niedawno zmarłego śp. Andrzeja Dorędy, któremu Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. A. Szwalbego wiele zawdzięcza. Kolejną inspiracją była zaprezentowana w styczniu 2018 r. we Wrocławiu wystawa nut ze zbioru hitoryka sztuki, prof. Pawła Banasia o podobnym profilu pt. „Obrazki z nut”, która cieszyła się dużym zainteresowaniem i była prawdopodobnie pierwszą w Polsce tego rodzaju wystawą. [Joanna Gul]

Joanna Gul – teoretyk muzyki, instrumentolog, związana z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Pracownią Badań Pejzażu Dźwiękowego UWr. Prowadzi zajęcia dydaktyczne dla studentów Muzykologii oraz podyplomowych studiów „Dźwięk i Audiosfera”. Jej główne zainteresowania to historia budownictwa instrumentów muzycznych na Dolnym Śląsku, instrumenty klawiszowe, terminologia i klasyfikacja instrumentów, muzyczne aspekty wystaw rzemieślniczo–przemysłowych oraz zagadnienia audiosfery. Od 2014 r. współpracuje w zespole Agaty Mierzejewskiej-Ficek (razem z prof. B. Voglem, prof. Z.J. Przerembskim i W. Kielichowskim) przy dokumentacji instrumentów muzycznych w polskich muzeach dla portalu www.instrumenty.edu.pl Instytutu Muzyki i Tańca. Współpracowała z prof. Beniaminem Voglem przy pierwszym pełnym polskim tłumaczeniu uaktualnionej klasyfikacji instrumentów muzycznych Hornbostla–Sachsa, stosowanej przez bazę internetową MIMO (Musical Instrument Museums Online, www.mimo-international.com), a także przy tłumaczeniu tezaurusa dla polskiej wersji strony internetowej MIMO. Publikowała m.in. w czasopismach „Muzyka”, „Ruch Muzyczny”, „Prace Kulturoznawcze”, „Audiosfera: Koncepcje-Badania-Praktyki”.

Agata Mierzejewska-Ficek – muzykolog, kurator cyfrowej kolekcji instrumentów muzycznych instrumenty.edu.pl, redaktor bloga instrumentologicznego blog.instrumenty.edu.pl, inicjatorka Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej. Absolwentka Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (2005); podczas studiów doktoranckich w Uniwersytecie Wrocławskim prowadziła konwersatoria z zakresu historii polskiej tradycji muzycznej, historii muzyki powszechnej oraz historii form i gatunków muzycznych (2006-2008). Kurator 8 wystaw czasowych o tematyce chopinologicznej i instrumentologicznej Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina oraz 2 wystaw Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu (2012-2014). Współautorka filmu dokumentalnego Sekret Orkiestry poświęconego Orkiestrze XVIII Wieku Fransa Brüggena (scenariusz, wywiady; NIFC 2014), współorganizatorka I edycji Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Juliana Cochrana (2015). Autorka scenariuszy 6 stanowisk multimedialnych nowej ekspozycji stałej Muzeum Fryderyka Chopina, uczestniczka projektów multimedialnych NIFC (w latach 2012-2013 przeprowadziła ok. 100 wywiadów z artystami festiwalu „Chopin i Jego Europa” oraz polskimi muzykologami, które złożyły się na cykle portretów wybitnych artystów i humanistów), pracowała dla medici.tv podczas XVII Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego (m.in. wywiady z jurorami, 2015). Publikowała na łamach kwartalnika „Muzyka”, „Kwartalnika Filmowego”, „Ad Parnassum Studies”, w latach 2015-2018 prowadziła satyryczno-egzystencjalną rubrykę „kekszoz dexelan” w „Ruchu Muzycznym”. Od 2014 r. koordynuje interinstytucjonalne prace zespołu, w skład którego wchodzą prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski, prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel, Joanna Gul i Waldemar Kielichowski, z którym opracowuje różne grupy instrumentów muzycznych z polskich zbiorów muzealnych (2014-2017 Instytut Muzyki i Tańca). W 2016 koordynowała wprowadzenie języka polskiego jako języka użytkowego bazy MIMO (Musical Instrument Museums Online) oraz pierwszy transfer obiektów z polskich kolekcji. Pod kierunkiem prof. dr. hab. Macieja Gołąba przygotowuje pracę doktorską poświęconą Janowi Karłowiczowi (1836-1903), którego kompozycje odnalazła w litewskich archiwach i doprowadziła do ich wykonania w cyklu „Polska Muzyka Odnaleziona” (Narodowe Centrum Kultury 2015).

Wystawa została zrealizowana w ramach stypendium przyznanego autorkom przez Miasto Bydgoszcz w 2019 roku